Gelukkig de mens die kiest

Beste overstappers, ouders, ja gemeente van onze Heer Jezus Christus,

Wat is een gelukkig of goed leven? Als ik dat aan jullie zou vragen of aan de mensen hier in de kerk dan zouden jullie waarschijnlijk dingen noemen als: een mooi huis, een nieuwe iphone, eten en drinken… Maar als ik dan zou zeggen dat dat allemaal materiële zaken, spulen zijn, dan zou je misschien nog even dieper nadenken en dan dingen noemen als: vriendschap, liefde, vrede of gezondheid. Ik zelf zou dat ook gezegd hebben. Maar klopt dat ook? Maken deze zaken ons leven echt gelukkig of goed. Als je even nadenkt over wat wij allemaal aan zaken noemen die geluk geven of het leven goed maken, dan valt mij op dat het allemaal dingen zijn die je gelukkig maken als je ze hebt en ongelukkig als je ze niet hebt of kwijt raakt. Geluk is voor ons iets wat je krijgt. Zo zeggen mensen dat ook: wat zal ik gelukkig zijn als ik eenmaal van school ben, of als ik eenmaal met pensioen ga. Geluk is dus heel vaak iets wat voor ons in de toekomst ligt en waarvan we hopen dat we het krijgen. 

Het zal jullie vanmorgen verbazen dat de bijbel iets heel anders over geluk zegt. Geluk is niet iets wat je krijgt, nee, geluk is iets wat je moet kiezen,  zegt Psalm 1: Gelukkig is de mens die kiest… Wacht even, volgens de bijbel is geluk dus niet iets wat je krijgt, wat je overkomt, of wat je weer kwijt kunt raken, nee, geluk is iets waar voor je kiest.

Hoe de bijbel dit precies bedoelt gaan we zo zien. Maar eerst wil ik nog even duidelijk maken wat de bijbel volgens mij niet bedoelt. Als de bijbel zegt: gelukkig is de mens die kiest, dan zou je dat ook verkeerd kunnen verstaan. Er zijn mensen in onze wereld, die dat ook zeggen, maar die net iets anders bedoelen. Er zijn mensen die zeggen bijvoorbeeld: iedereen moet in het leven vooral vooral voor zich zelf zorgen. Wil je succes hebben dan moet je daar hard voor werken. Als je succes hebt dan heb je dat aan je zelf te danken. Heb je geen succes, ja dat is dan jammer, maar eigen schuld dikke bult. Dat bedoelt de bijbel nou net niet… Geluk heeft niks te maken met succes of hard werken, of beroemd worden of veel geld verdienen. Op die manier bedoelt de bijbel niet dat je geluk kunt kiezen. Het zit net iets ander. 

Nu is natuurlijk de vraagt: wat bedoelt de bijbel met dat kiezen, waar moet je dan aan denken? Gaat het om de keuze of ik pindakaas op brood wil of toch liever jam? Gaat het over de keus van wat je later wilt worden of welke school je kiest, of de hobby’s die je kiest. Al die dingen zijn natuurlijk heel belangrijke keuzes. Jullie weten daar alles van en je hebt al heel vaak van die keuzes moet maken. Maar dat soort keuzes bedoelt de bijbel niet. Als gezegd wordt: gelukkig de mens die kiest, dan gaat het niet over kiezen zoals je dat in de winkel doet, maar dan gaat het over de manier waarop je leeft. Het gaat dus om een veel diepere keuze. Psalm 1 gebruikt daarvoor twee mooie voorbeelden. Hoe wil je leven, vraag de psalm, kies maar… Wil je leven zoals het kaf van het koren of wil je leven zoals een boom die groeit aan de waterkant. Dit zijn voorbeelden die de mensen vroeger heel goed snapten, maar omdat wij niet meer zo dicht bij de natuur leven, moeten we even moeite doen om te begrijpen wat de psalm bedoelt. Van die boom dat snappen we wel, maar van dat kaf en het koren is wat lastiger. In Nederland wordt bijna geen graan meer verbouwd om brood van te bakken. Vroeger stond het land er vol mee. Op het veld zag je koren staan en in de aren van die koren zaten allemaal korrels. Dat is het graan om brood van te bakken. Maar dat gaat niet zomaar. Om die korrels zit nog een vliesje. Dat moet er eerst af voordat je het koren kunt malen tot meel. Hoe krijg je dat vliesje eraf. Nou simpelweg door op te slaan. Vroeger deden ze dat met stokken. Dorsen noemen we dat. Op die manier komen de vliesje los van het koren. Maar ja, dan zitten ze nog wel door elkaar. Door nu een mand te pakken en alles in de lucht te gooien waaien de vliesjes weg en vallen de korrels naar beneden. Zo kun je het prima van elkaar scheiden. Hoe wil je nu leven vraagt de psalm? Wil je leven als zo’n vliesje dat zomaar wegwaait of als een boom die stevig in de grond staat. Wat de schrijver bedoelt is: waai jij met alle winden mee, of kies je ervoor om in het leven een stevige ondergrond te hebben? Eigenlijk is het geen echte vraag, want voor de bijbel is het wel duidelijk wat je moet kiezen. Wil je gelukkig zijn, kies dan voor een stevige ondergrond zoals de boom dat doet. Want wat gebeurt er als je dat niet doet, nou dan waai je met alle winden mee en kan het zijn dat je ergens uitkomt waar je helemaal niet wilt zijn. Het begint simpel. Eerst doe je misschien mee met mensen die slechte dingen willen, die bijvoorbeeld alleen maar aan zichzelf denken. Dat doen we allemaal wel eens, maar als je niet stevig staat, kan het zomaar erger worden, dan kan het zijn dat je een mens wordt die helemaal nooit meer aan een ander denkt of nog een stapje verder: je wordt dan een mens die overal lak aan heeft, die met alles de spot drijft, eigenlijk iemand die het leven niet serieus neemt. Wil je zo iemand worden? Nee, want als je zo leeft ben je eigenlijk heel alleen, diep eenzaam en dat geeft geen geluk. Wat geluk geeft is leven als een boom. Een boom met wortels die stevig in de grond staan. Als je zo leeft dan kun je ook in het leven een stootje verdragen. Dan kun je als iemand iets lelijks zegt, bij jezelf besluiten, daar doe ik niet aan mee. Een boom staat stevig in de grond en krijgt als het goed is mooie bladeren en vruchten. Dat is het goede leven, dat je iets betekent voor een ander, dat je groeit en bloeit. Toch gaat dat niet vanzelf. Een boom heeft ook water nodig om te groeien. Waar haal je dat vandaan? Uit de regen zul je zeggen en dat is zeker waar. Net zoals dat de regen af en toe valt is het goed om af en toe stil te staan en je af te vragen wat je aan doen bent. Ben ik nog op de goede weg? Groei ik nog, sta ik nog stevig, geef ik nog vrucht. Daarvoor is de regen heel belangrijk? Maar wat als het niet regent zoals we in het voorjaar hebben meegemaakt. Wat als de boom droog komt te staan? Hoe kom je dan aan water? Dat is heel simpel zegt de psalm. Zorg ervoor dat je niet zomaar ergens je wortels in de grond stopt, maar doe dat aan de rand van een beek. Als het dan moeilijk wordt, als er droogte komt, dan kun je altijd nog met je wortels water opzuigen uit de beek. Met die beek bedoelt de psalm God zelf, de levensbron. Als je niet spot met het leven zoals het kaf dat verwaait, maar als je steeds weer met je wortels op zoek bent naar wat leven is, dan is het leven goed. Dus wil je een goed leven, wil je gelukkig zijn, kies dan voor een plek waar je leven tot bloei komt.